Konsument ma prawo w każdym czasie do przedterminowej spłaty kredytu w całości lub części, przed terminem określonym w umowie. Jest to bezwzględne prawo konsument, po skorzystaniu, z którego kredytodawca jest zobowiązany do proporcjonalnego obniżenia i zwrotu całkowitego kosztu kredytu. Kredytodawca nie może uzależnić wcześniejszej spłaty kredytu od jego poinformowania przez konsumenta.
Na całkowity koszt kredytu składają się wszelkie koszty, które konsument był zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetek, opłat, prowizji, podatków i marż, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz kosztów usług dodatkowych, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumentów.
W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który został skrócony czas obowiązywania umowy. Obniżenie tych kosztów nie jest zależne ani od ich charakteru, ani od momentu, kiedy zostały one poniesione przez kredytobiorcę. Zgodnie
ze stanowiskiem Rzecznika finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów „następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów takiego kredytu, niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę, z tymże wyjątkiem, iż redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie”.
Należy pamiętać, że te stanowisko zostało ukształtowanie z powodu licznych skarg kredytobiorców, którzy nie dostali proporcjonalnego zwrotu kosztów początkowych, tj. opłat administracyjnych, składek na ubezpieczenie i prowizji. Pomimo to, że stanowisko to jest jednoznaczne i korzystne dla kredytobiorców, interpretacja ta prawnie nie jest wiążąca a, celem jej jest ukształtowanie prawidłowej i korzystnej praktyki orzeczniczej sądów.
Należy również nadmienić, że w przypadku spełnienia przez kredytodawcę niniejszych warunków określonych przez ustawę, może on zastrzec w umowie prowizję za spłatę kredytu przed terminem:
- spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała,
- kwota spłacanego w okresie dwunastu kolejnych miesięcy kredytu jest wyższa niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, z grudnia roku poprzedzającego rok spłaty kredytu.
Autor artykułu Dawid Rykowski
Student Prawa
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach